SAPANCA TREN GARI 124 YIL ÖNCE İLK MİSAFİRLERİNİ AĞIRLAMIŞTI
2 Temmuz 1890 tarihinde ilk trenin durduğu Sapanca’da yakında yine ilçe tarihi için bir ilk gerçekleşecek ve 70 yılın rüyası Yüksek Hızlı Tren duracak.
Planlı seferlerin başlaması ve yeni istasyon binasının tamamlanması sonrası Yüksek Hızlı Tren, 9 duraktan biri olan Sapanca'da durmaya başlayacak. İlçede ilk tren yazılı kaynaklara göre 124 yıl önce 2 Temmuz 1890 tarihinde durdu.
Sapanca Belediyesi Kültür ve Sosyal İşler Müdürü ve Araştırmacı Yazar Cemal Karaağaç, "RAYLAR ÜZERİNDE BİR DÜNYA" isimli yazısında o günleri şöyle kaleme aldı:
86 yıl önceden bugüne gelen bir fotoğrafta,
bir tren durmuştur Sapanca İstasyonu'nda…
Aslında ilk tren Sapanca' da
02 Temmuz 1890 yılında durmuştur,
2.Abdülhamit döneminde tamamlanan
İzmit-Adapazarı hattıyla,
Almanlar tarafından yapılan ve
ilk yolcularına tren seyahatinin tadını duyumsatan…
O yıllardan beri pek meşhur 'Sapanca Elması'nı
almadan gitmezmiş trenler istasyondan,
tiz ve keskin düdükleri ötmezmiş belki de
Sapanca' dan ayrılık için…
Eski yıllardan beri
trenlerin Sapanca' da durması,
alınacak bir sepet elmanın hatırına
ve yaşanacak bir günün daha
doyumsuz anılarına sahip olmaktır belki de…
Bugün büyüklerimizden dinlediğimiz
Sapanca İstasyonu anılarına
elmanın kokusu sinmiştir doyasıya,
ve tadı kalmıştır damakta.
Belki de bir sepet elma alınır sevilenlere
onlara varmanın ve kavuşmanın heyecanına
eşlik etsin diye…
İşte bu yüzden şiirimizin onuru Nazım Hikmet,
'Memleketimden İnsan Manzaraları' adındaki uzun şiirini
bir tren yolculuğuyla anlatmıştır halkına,
istasyon istasyon, yüz yüz,
tren Sapanca' dan geçerken ve o gölü betimlerken
yeni yolculuklara çıkmamızı sağlamıştır,
doğaya, insanlara ve ülkemize dair…
Cumhuriyet'in ilanından sonra İstanbul Haydarpaşa'dan düzenli seferlerin başladığı ilk tarihin ise 18 Mayıs 1934 olduğu düşünülmektedir.
İlk tren seferini kaleme alan Gazeteci Yekta Gagıp, o anları ise şöyle kaleme almış:
16 vagondan ibaret koca katar saat 08.30 da halkın sevinci ve alkışları arasında kalktı. Haydarpaşa - Pendik arasındaki evleri selamlaya, selamlaya geçtik. Saat 09.30 da Gebze'ye vardık. Beş dakika sonra buradan kalkan tren 10.00 da Hereke'ye vardı. 11.00 da İzmit'te idik. Trene, İzmit belediye mızıkası da bindi. Nihayet 11.50 de Sapanca istasyonuna girdik.
Yoldaki istasyonlardan binenlerle yolcu sayısı 1100' ü bulmuştu. Herkes pencerelerden bakıyordu. Tren istasyonda durunca geniş sahayı doldurmuş olan yüzlerce Hereke'li köylü «hoş geldiniz» diye bağırıyor, bizi alkışlıyorlardı. Alkış dakikalarca sürdü. Bir Hereke'li genç hemen yüksek bir yere çıkarak:
-Hoş geldiniz İstanbul'lular.. Hereke sizin, gezin, eğlenin, dedi.
Bu samimi hitap bütün yolcuları memnun etti. Yolculara Sapanca belediyesinin dokuz maddelik bir beyannamesi dağıtıldı. Bunda «hoş geldiniz» denildikten sonra görülecek en küçük müşkülatın belediyeye ihbar edilmesi bildiriliyor ve deniliyordu ki:
"İçecek sulardan para alınmaz, köylere girilmek istenirse kolları yeşil bantlı rehberlerden istifade edilir. Kirazın kilosu 10, erik 7 kuruştur. Araba, gölde sandal ve motor tarifeler! de yazılmıştı. Trenden inenler hemen göl kenarına, bir kaç gün evvel hazırlanmış olan güzel korulara, bahçelere dağılıverdiler. On dakika sonra istasyon bomboştu."
Sapancalıların kadınları ve erkekleri İstanbul'lulara çok misafirperverlik gösterdiler. Bir aralık hafif yağmur serpeledi. Fakat kendilerini göl kenarına, korulara atmış olanlar bu yağmura ehemmiyet bile vermediler. Kuzular pişti, kirazlar yendi, buz gibi sular içildi. İstanbul'luIarın geleceklerini işitebilen iki yüz kadar kadın ve erkek köylüler Sapanca'ya inmişler göl kenarında ufak bir pazar kurmuşlardı. Köylülerin bakraçlarla getirdikleri temiz yoğurtları çok nefisti. Bu yoğurtları yemeyen kalmadı gibi .. Karınlarını doyuranlar gölde sandal ve motorlarla gezdiler.
Nahiye müdürü Hakkı Beyin çok çalıştığı görülüyordu. Yolların muhtelif yerlerine. bahçelerin mevkilerini gösteren siyah levhalar koydurmuştu. Tüccardan Ahmet Şükrü Bey de büyük bir koruluğu tanzim ettirmiş, İstanbul'luIarın takdirini kazanmıştı. Saat altıya kadar Sapanca'yı benim gibi bütün gelenler gezdi, eğlendi, pazardan taze yumurta, peynir, yağ, yoğurt aldı. Saat 17.30 da trene binilmeye başlandı.
Sapancalılar gösterdikleri misafirperverlik kafi gelmiyormuş gibi akşamüstü gene istasyonda toplandılar. Altıya kadar milli oyunlar oynadılar. Oynayan gençler:
İstanbul'luların şerefine diye haykırıyor, içten gelen heyecanla oyunun cazibesini arttırıyorlardı.
Nahiye müdürü Hakkı Beyle tanıştım: dedi ki: "Biz Sapanca'ya bu kadar rağbet olacağını tahmin etmemiştik. Trenden inince şaşırdık. Gelecek hafta Sapanca'yı daha değişmiş bulacaksınız. Koruların hepsini hazırlayamadık. Göl kenarında banyolar ve istirahat pavyonları yapacağız. Korulara giden yolları açacağız. Gölde yüzme, kayık yarışları tertip edeceğiz. On güne kadar meyvelerimiz da bollanacağı için yeşil Sapanca'mız cidden gezilecek, görülecek bir sayfiye olacak. Sapanca'yı İstanbul'un sayfiyesi yapacağız."
Saat altıyı geçiyordu. Kampana çaldı.Vagonlar gene doldu.Biraz sonra da ağır ağır hareket etti. Altı saat kalınan Sapanca'da İstanbullular, Sapanca'lılar o kadar ahbap olmuşlardı ki, herkes birbiri ile veda ediyor,
- Gene buyurunuz, diye çağırılıyordu. Tren yeşillikler arasından ilerlerken bir günlük gezintinin bilançosunu yaptım:
- 110 kuruşa Sapanca'ya gitmiş, güzel bir nahiye merkezi görmüş, gezmiş, yemiş, eğlenmiştim. Sapancalılar ve köylüler de alışverişten kazanmışlardı. İstanbul'da kalsam 110 kuruşla ne yapabilirdim. Buna verecek cevap bulamadım.
Bu "güzel gezintileri düşünmek ve tatbik ettirmekle Nafıa Vekili Ali Beyle Devlet
Demiryolları Umumi müdürü İbrahim Kemal Bey İstanbul'luIarı cidden sevindirmişlerdi.
Yazımı bitirirken yolcuların bir isteklerine de tercüman olacağım: Sapanca'da hiç olmazsa sekiz saat kalınması temin edilse
Haberde kullanılan fotoğrafların tarafımıza ulaştıran Cemal Karaağaç ile Gazeteci Yekta Gagıp'ın Sapanca ile ilgili yazısını aldığımız kentvedemiryolu.com'a teşekkür ederiz.